Район юлдарында “Ҡаршы һыҙат” операцияһы бара. Ул 28 февралгә тиклем дауам итәсәк.

Юл-транспорт фажиғәләрен һәм юл хәрәкәте ҡағиҙәләрен боҙоуҙы иҫкәртеү маҡсатында уҙғарылған оператив-профилактик сарала йәшерен контроль форма ҡулланыласаҡ. Йәғни водителдәрҙең юлда ҡағиҙәләрҙе үтәүен махсус билдәләре булмаған автомобилдә күҙәтеү ойоштороласаҡ.

Быйыл ғинуарҙа Башҡортостан биләмәһендә 235 юл-транспорт фажиғәһе теркәлде. Уларҙа 27 кеше һәләк булһа, 332-һе төрлө дәрәжәләге тән йәрәхәттәре алған. Ә Салауат районы юлдарында 2 ваҡиға булды. Был юл-транспорт фажиғәләрендә 1 кеше үлгән, 4-һе имгәнгән. Юлдарҙағы килеп тыуған күңелһеҙ хәлдәрҙең төп сәбәптәре –ҡаршы хәрәкәткә тәғәйенләнгән  һыҙатҡа сығыу һәм юл шарттарына тап килмәгән тиҙлектә йөрөү. Райондың ЮХХДИ бүлексәһе юлдарҙа иғтибарлы булырға саҡыра. Боҙлауыҡ мәлендә, һауа шарттары боҙолғанда (ҡар, ямғыр яуыуы, томан) хәрәкәт тиҙлеген самаларға, уҙырға рөхсәт ителгән урындарҙа ғына, хәүефһеҙ булыуына тулыһынса  инанғас ҡына, ҡаршы хәрәкәт һыҙатына сығырға мөмкин.

Район ветеринар станцияһында былтыр йыл һуңында етәксе алмашынды һәм быйылдан хеҙмәткәрҙәр штаты ла ҡыҫҡартылды, ауылдарҙағы ҡайһы бер ветучастка-пункттар бөтөрөлдө.

2015 йылдың 1 декабренән ветстанция начальнигы вазифаһында 57 йәшлек Адик Таһир улы Низамов эшләй. Ул – Ҡыйғы районының Түбәнге Ҡыйғы ауылынан. 

 Башҡортостан ауыл хужалығы институтының ветеринария факультетын тамамлаған, шулай уҡ юғары юридик белемгә лә эйә. Хеҙмәт юлын совхозда ветврач булып башлай. Ҡыйғы һәм Дыуан райондарында баш ветеринар дәүләт инспекторы вазифаларын үтәй. Быға тиклем Өфөлә Республика ветеринария идаралығында бүлек начальнигы була. Өҫтәп шуны әйтергә кәрәк, район ветстанцияһының алдағы етәксеһе Ринат Ғәзимов ветврач-эпизоотолог булып күсһә, унан һуң былтыр декабргә тиклемстанция начальнигы  вазифаһын башҡарған етәксе урынбаҫары Сергей Гусев хәҙер ветврач булып эшләй.

Районда малдар һаны кәмеү сәбәпле һәм ойошманың эшен ҡулайлаштырыу (оптимизация) маҡсатында 14 штат берәмеге ҡыҫҡартылды. Шул иҫәптән ветстанция начальнигы урынбаҫары вазифаһы ла бөтөрөлдө. Үҙгәрештәр арҡаһында Ишембай, Мәсетле, Тирмән ветеринария участкалары һәм Иҙелбай, Нәсибаш ветпункттары бөтөнләй ябылды. Янғантау ветпункты ветеринар участкаға әйләндерелһә, Лағыр ветучасткаһының  киреһенсә пункт итеп статусы төшөрөлдө. Һөҙөмтәлә бөгөн коллективта 32 хеҙмәткәр ҡалды. Яңы йылға тиклем ветстанция һәм уның ауылдарҙағы структур подразделениеларында (11 ветеринар участка һәм 3 ветпункт) 46 штат берәмеге ине. Ҡыҫҡартыуға күберәген пенсия йәшендәгеләр эләккән. Хәтерегеҙгә төшөрәбеҙ, 2014 йылда бындағы ветеринар лаборатория Мәсәғүткә күсерелгәйне.

Беҙ – Салауат тоҡомо,

Йөрәктәрҙә еңеү осҡоно.

Күп юлдар бар беҙгә уҙаһы,

Бик күп үрҙәр әле яулайһы.

Сараның төп маҡсаты башҡорт халҡының милли геройы Салауат Юлаевтың исемен мәңгеләштереү, сәләмәт тормошто пропагандалау һәм йәштәрҙе спортҡа ылыҡтырыу булды. Ҡар яуып, буранлап тороуға ҡарамаҫтан, һәр кем күтәренке кәйеф, яҡты сырай, ә иң мөһиме, еңеүгә ынтылыш менән килгәйне был ярышҡа. Саңғыға ауыл йәштәре генә түгел, хатта ойошма етәкселәре, спорт ветерандары ла баҫты.

Ишембай һәм Әлкә ауылы биләмәләренән килгән саңғысыларҙы район хакимиәте башлығы урынбаҫары Владислав Килдейәров тәбрикләп:

– Ҡасандыр ошо юлдарҙан Салауат Юлаев, Юлай Аҙналин һәм башҡа батырҙарыбыҙ саңғыла йөрөгән. Бөгөн һеҙ ошо саңғы маршруты буйынса Тәкәйгә тиклем барасаҡһығыҙ. Районда беренсе тапҡыр үткәрелгән  "Салауат саңғыһы –  2020" ярышы йолаға инеп, йыл һайын да үткәрелер, тип ышанам!–тине ул.! 

4 километр арауыҡтағы  саңғы ярыштарына старт бирелеү менән саңғысылар Әлкә ауылының осонан ҡуҙғалып, Тәкәйгә ыңғайланы. Ҡайһы берҙәре саңғыла шундай етеҙ шыуҙы, ҡышҡы буран да уларҙы ҡыуып тота алмаҫ кеүек тойолдо. 

Йәштәр араһынан егеттәрҙән Юлай ауылынан Нур Ғәйнетдиновҡа етеүселәр булмаһа, ҡатын-ҡыҙҙар араһынан Ишембайҙан Гөлгөнә Ғазаҡова финишҡа беренсе килде.  Әлкәнән Айрат һәм Гөлзана Ғәйнетдиновтар икенсе урын яулаһа, өсөнсө урынға Ишембайҙан Рәфил Йомағужин һәм шул уҡ ауылдан Аразгөл Ғазаҡова лайыҡ булды. 

 Олпат йәшкә еткән кешеләрҙең һәр ҡайһыһына,  моғайын, үтелгән ғүмер юлына боролоп ҡарап, уның һәр миҙгеленә яңы баштан тороп баһа бирергә тырышыу, үтелгән йылдарҙа өлгәшелгән уңыштарҙы яңынан барлап сығыу, өлгөрә алмаған хәстәрлектәргә үкенеү кеүек хистәр  хастыр.  Әлбиттә, йәшлектә донъяның күп яҡтарын аңлап бөтмәйһең, тормош юлында туп-тура атлап, дөп-дөрөҫ юлдан барыу өсөн  тәжрибәң булмай. Шул арҡала  йәш кеше күберәк йөрәк ҡушыуы буйынса һөнәр һайлай, йә иһә уның яҙмышын берәй осраҡлыҡ  хәл итә лә ҡуя.

Редакцияға Урмансы ауыл халҡынан борсоулы хат килде. Бөтәһе ун кешенең ҡултамғаһы ҡуйылған ялыу район башлығы исеменә яҙылған.

“Беҙ, Урмансы ауылында йәшәүселәр, ауыл араһындағы юлдарҙың торошо менән ҡәнәғәт түгелбеҙ. Ҡыш башланғандан бирле юлдар таҙартылмай, уларҙа колеялар ғына ята. Балаларға мәктәпкә, балалар баҡсаһына йөрөүе ҡыйын да, хәүефле лә. Лаҡлы ауыл советы хакимиәте башлығы беҙҙең мөрәжәғәт буйынса сара күрмәй, тик вәғәҙәләр менән генә сикләнә” – тиелә был хатта.

Ысынлап та, ҡышын юлдарҙың ҡарҙан таҙартылмауы йәйәүлеләргә лә, водителдәргә лә ҙур бәлә тыуҙыра. Ауылға ҡайтҡанда был проблема менән осрашырға тура килә. Тәгәрмәс йырған юлдан киләһең, ҡаршыңа икенсе машина килеп сыҡһа, йә һиңә йә уға юл бирергә кәрәк. Әгәр тура килһә, берәйһенең ҡары көрәлгән ҡапҡа алдына кереп ҡалаһың, юҡ икән, көрткә барып батыуҙан башҡа сара ҡалмай. Йәйәү китеп барған кешегә лә ауыл араһында  йөрөгән транспортты үткәреү өсөн ҡарға кисергә генә ҡала. Ана шулай, мең михнәт менән йөрөргә мәжбүр ауыл халҡы. Был хәл былтыр яңы йылға тиклем күҙәтелә ине. Аҙаҡ Урмансы ауылының үҙәк урамдары таҙартыла башланы. Ләкин ауыл халҡы “арҡа башы” тип йөрөткән Тау урамының үрге яғы һәм төпкөлдәрәк, йәки икенсе остағы урамдарҙа хәл шул килеш ҡалыуын дауам итә.

Ауылдаштар, быға тиклем былай булмай торғайны бит, тип аптыраша. Юлды таҙартыуҙы ойоштороу, ғөмүмән, үҙ ҡарамағындағы халыҡҡа уңайлы йәшәү шарттары тыуҙырыу һәм хәүефһеҙлек тәьмин итеү, әлбиттә, урындағы власть яуаплылығында. Яңы башлыҡ үҙ вазифаһының бурыстарына төшөнөп етмәйме, эште ойоштора алмаймы, йә иһә финанс етеңкерәмәйме? Ауыл етәксеһенең үҙенән һорайыҡ.

Лаҡлы ауыл биләмәһе башлығы Зилә Әғзәмова: 

2015 йыл башында Башҡортостан Республикаһы Пенсия фонды бүлексәһендә “Страховкаланған кешенең шәхси кабинеты” электрон сервис презентацияһы үткәйне. Ошо ваҡыт эсендә райондың 28 кешеһе пенсия тәғәйенләү һәм уны Шәхси кабинет аша килтертеү ысулы тураһында ғариза биргән, шулар иҫәбенән 22-һе яңы тәғәйенләүгә тапшырған.

Интернет аша пенсияны тәғәйенләү өсөн гражданға Пенсия фонды сайтындағы Шәхси кабинетҡа инергә кәрәк. Бының өсөн Берҙәм дәүләт хеҙмәттәре порталы логины һәм пароле булыуы мөһим. Тейешле бүлеккә инеп, үҙегеҙ тураһында яҙаһығыҙ, пенсия төрөн һәм уны килтереү ысулын һайларға ҡала. Интернет аша пенсия тәғәйенләүгә ғаризаны, граждандың пенсияға хоҡуғы барлыҡҡа килгәс, бер ай алдан бирергә була.

Шулай уҡ Шәхси кабинет аша дәүләт пенсия тәьминәтен дистанцион рәүештә, шул иҫәптән социаль пенсияны һәм Рәсәй Пенсия фонды линияһы буйынса тупланма пенсияны ла тәғәйенләргә мөмкин.

Шәхси кабинетта граждандың Пенсия фондына мөрәжәғәт итеү тарихы сағыла. Ғаризаның ҡаралыуы, ҡаралмауын да ошонан белергә була. Бынан тыш, гражданға Шәхси кабинетына артабан ни эшләү хаҡында белдереп, хәбәрҙәр килеүе лә ихтимал. Мәҫәлән, Пенсия фондына пенсия тәғәйенләү өсөн бар документтары булған осраҡта, пенсия тәғәйенләнә һәм ғаризаға ярашлы, ҡасан пенсияны алып барасаҡтары тураһында хәбәр ителәсәк. Әгәр документтары етмәһә, ниндәй документ кәрәклеге һәм Пенсия фондына ҡасан килеү ваҡыты  билдәләнеүе тураһында ла хәбәр ебәреләсәк.

Пенсия күләмен иҫәпләү нигеҙендә эш биреүсенең Пенсия фондына ебәргән мәғлүмәттәре ята: хеҙмәт эшмәкәрлеге осорҙары, эш урындары, иҫәпләнгән страховка иғәнәләре күләме. Был мәғлүмәттәр граждандың “О сформированных пенсионных правах” тигән бүлектә күрһәтелгән. Граждан ниндәйҙер мәғлүмәттәр иҫәпкә алынмаған тип һанаһа йәки тулы күләмдә иҫәпләнмәгән тиһә, алдан уҡ эш биреүсенән мәғлүмәттәрҙе аныҡлатырға тейеш.

Рәсәй кине­мато­графияһына иғтибарҙы арттырыу   маҡсатында 2020 йылда “Рәсәй киноһы йылын үткәреү” тураһындағы указдарға Рәсәй Президенты Владимир Путин менән  Башҡортостан Башлығы Рөстәм  Хәмитов ҡул ҡуйҙы.

Үткән аҙнала беҙҙең районда ла Рәсәй киноһы йылына старт бирелде. Район мәҙәниәт йортона Кино йылын асыу тантанаһына уҡыусылар, уҡытыусылар, ауыл  биләмәләре башлыҡтары   һәм кино яратыусылар йыйылды. 

 – Кино – ул йәмғиәткә тәьҫир итеүсе, халыҡтың фекеренә, тәрбиәһенә йоғонто яһаусы көслө ҡорал. Шуға ла сәнғәттең был төрөн үҫтерергә, уға дөрөҫ йүнәлеш бирергә кәрәк. 

Районда Рәсәй киноһы йылын үткәреү планы раҫланды. Шул планға ярашлы районда “Көмөш Аҡбуҙат”, “Кино марафоны”, “Кино төнө” һәм башҡа йөкмәткеле саралар, ҡыҙыҡлы конкурстар ойоштороласаҡ. Былтыр халыҡтың ярҙамы менән Әҙәбиәт йылы  уңышлы булды, был йылды ла юғары кимәлдә бергәләп үткәрербеҙ,  –  тине сығышында район хакимиәте башлығы Ғәли Хәйретдинов.

Рәсми өлөштән һуң мәҙәниәт йорто йыр-моңға күмелде. Райондың мәшһүр йырсылары, мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре, бейеү һәм йыр ансамблдәре тамашасыларға бик матур концерт номерҙары әҙерләгәйне. Йырсылар төрлө киноларҙан алынған йырҙарҙы башҡарып, халыҡтың күңелен күтәрҙе. Атап әйткәндә, “Аҡ айыуҙар тураһында” (“Кавказ тотҡонбикәһе”), “Одинокая гармонь” (“Пеньковта булды был эш”), “Каким ты был, таким ты остался” (“Кубань казактары”), “Кукушка” (“Севастополь өсөн алыш”), “Первым делом самолеты” (“Небесный тихоход” фильмы) йырҙары яңғыраны.

Былтыр районда ике кеше "Авито" түләүһеҙ иғландар сайты аша мутлашыусылар тоҙағына эләккән.

Полиция мәғлүмәттәре буйынса, улар ошо сайт аша мөлкәтен һатырға иғлан биргән. Мутлашыусылар үҙ сиратында был граждандарға шылтыратып, уларҙың тауарын аласағын белдерә. Килешеүҙе тиҙләтеү өсөн аҡсаның бер өлөшөн банкомат аша күсерәбеҙ тип, һатыусыларҙың банк картаһының һандарын һорайҙар. Ләкин, номеры ебәрелгәндән һуң, уларҙың береһенең карталағы булған яҡынса 30 мең һум аҡсаһы юғала. Икенсе граждан да шулай уҡ үҙ аҡсаһынан ҡолаҡ ҡаға. 

Республикала ла интернет аша халыҡтан аҡса талау осраҡтары йышайған. Өфөлә йәшәгән бер ханым йорт һатам тип, “Авито” сайтына иғлан биргән. Күп тә үтмәй, һатып алыусы табылған. Мутлашыусы йортто һатып алам тип, хужабикәнең банк картаһына бер ни тиклем аҡса күсерергә тәҡдим иткән. Ханым быға шатланып риза булған, һәм мошеникка банк картаһының номерын ебәргән. Әлбиттә, бер ниндәй ҙә аҡса күсмәгән, ә киреһенсә, йорт хужабикәһенең карточкаһында булған бар аҡсаһы юҡҡа сыҡҡан. 

Күгәрсен районында йәшәгән бер ирҙе лә мутлашыусылар шундай уҡ ысул менән төп башына ултыртҡан. Тик ир сайт аша йомшаҡ мебель һатҡан булған. Карточкаһына аҡса күсерәбеҙ тигән булып, яман уйлы әҙәмдәр  бер ҡатлы ирҙең 3 мең һум аҡсаһын сәлдергән. 

Күптән түгел БР  Дәүләт Йыйылышы   – Ҡоролтай депутаттары 14 йәштән ғаилә ҡорорға рөхсәт итеүсе закон проектын ҡабул итте. Законға төҙәтмә индереү буйынса тауыш биргәндә 88 кеше риза, 6-һы ҡаршы һәм 8 кеше өндәшмәгән. Ә 3 кеше бөтөнләй тауыш бирмәгән. Йыл һайын республикала 16 йәшкә тиклем өйләнешеүселәрҙең 10-20 осрағы теркәлеп тора. Шулай итеп, хәҙер 14 йәштәре тулғандар законлы рәүештә өйләнешә аласаҡ. Әммә буласаҡ килен ауырлы, йәки бала тыуған осраҡта ғына никахты законлаштырырға рөхсәт ителәсәк.

Закондағы төҙәтмәгә  ҡарата фекерегеҙ ниндәй? Ғөмүмән, иртә ғаилә ҡороуға нисек ҡарайһығыҙ? Шул һорауҙар менән беҙ гәзит уҡыусыларыбыҙға мөрәжәғәт иттек.

Уҙған һәм был аҙнала районда ике автомобиль янып юҡҡа сыҡты.

28 ғинуарҙа Ҡалмаҡтар ауылында “Киа Спектра” машинаһына китеп барғанда ут ҡаба. Капот аҫтынан сыҡҡан ялҡын транспорт сараһын ялмап ала. Янғынды 89-сы ПЧ хеҙмәткәрҙәре килеп һүндерә. Водитель ҡаза күрмәгән. Янғын хәүефһеҙлеген күҙәтеү бүлеге баш белгесе Артур Хәбибуллин хәбәр итеүенсә, ваҡиға буйынса тикшереү үткәрелә, машина двигатель тирәһендәге электр үткәргестәренең ҡыҫҡа тоташыуынан янып китеүе ихтимал.

Икенсе осраҡ үткән шәмбе, 23 ғинуарҙа, Кропачево – Мәсәғүт юлында Ахун ауылы эргәһендә теркәлде. “Хундай Солярис” сит ил автомобиле юлда тоҡанып китә. Янғын-ҡотҡарыу хеҙмәте килеп еткәндә машина дөрләп янған була. Автомобиль уттан юҡҡа сыға, бәхеткә, ваҡиға ҡорбандарһыҙ тамамлана.

Бындай күңелһеҙ хәлдәргә тарымаҫ өсөн ҡотҡарыусылар юлға сығыр алдынан транспорт сараһын ҡарарға кәңәш итә.