"Салауат һылыуы  – 2020" гүзәллек бәйгеһендә башҡорт, татар, рус сибәркәйҙәре араһында үтте .

Башҡортостан Республикаһы буйынса Эске эштәр министрлығы күрһәтмәһенә ярашлы, 16-нан 25 мартҡа тиклем сираттағы “Бурыслы” профилактик операцияһы үтә.

Сара барышында полиция хеҙмәткәрҙәре административ штрафтарын түләмәгән граждандарҙың йорто буйлап йөрөйәсәк. Бурысын түләмәүселәргә ҡарата етди санкциялар ҡулланыласаҡ. Граждандарҙы һәр төрлө хоҡуҡ боҙоуҙары өсөн административ яуаплылыҡҡа тарттырыу енәйәтселекте иҫкәртеүҙең бер ысулы ул. Эске эштәр бүлеге был йүнәлештә билдәле эш башҡара. 2020 йылдың 2 айында бүлек хеҙмәткәрҙәре 178 гражданды административ яуапҡа йәлеп итте. Шуның 9-ы ваҡ хулиганлыҡ, 94-се – алкоголгә ҡаршы ҡануниәтте боҙғанға, 15 граждан административ штрафтарын түләмәгәне өсөн яуаплылыҡҡа тарттырылды.

Ошо хоҡуҡ боҙоуҙар өсөн бөтәһе 54 000 һум суммала административ штраф һалынған, уның 17 000 һумы ғына түләтелгән. Айырым граждандар штрафтарын ваҡытында түләргә теләмәй. Ғәмәлдәге закон буйынса ундайҙарға 1000 һумдан кәм түгел штраф, мәжбүри эш йәки 15 тәүлеккә тиклем административ арест кеүегерәк етди яза ҡулланыла. Штрафын ваҡытында түләмәүселәргә ҡарата суд приставтары хеҙмәтенә ебәрелә, бурыс мәжбүри ҡайтартыла. Үҙ-үҙеңә өҫтәмә мәшәҡәт тыуҙырмаҫ өсөн административ штрафты ваҡытында түләргә кәрәк, ә иң яҡшыһы законды боҙмай ғына тыныс йәшәргә.

Тирмән ауылында урта мәктәпкә нигеҙ һалыусылар Камил Шәрәфетдинов һәм 

Әсүәт Әлибаевтың иҫтәлегенә саңғы ярышы үтте.

Ҙур булмаған Нисе йылғаһы буйында Нәсибаш ауылы ултырған. 1926 йылдың 12 мартында ошо ауылда бөгөнгө отставкалағы гвардия полковнигы Тәүил Ниғәмәтйән улы Шакиров тыуған.

Балалыҡ һәм үҫмер йылдары аслыҡ йылдарына тура килһә лә, Тәүил үҙен бәхетле итеп тоя. Атаһы Ниғәмәтйән һәм әсәһе Миңлебәҙәр балаларын яратып, ҡурсалап ҡына үҫтерә. Кесе йәштән үк крәҫтиән хеҙмәтенә өйрәтәләр, белем алыу өсөн дә мөмкинлек бирәләр. Бәләкәс Тәүил 1-се кластан уҡ мәктәптең үҙешмәкәрлек түңәрәктәрендә ҡатнаша. Эштән һәм уҡыуҙан буш ваҡыттарында өйҙә ултырмайҙар. Ҡышын сана, саңғыла, үҙҙәре эшләп алған конькиҙарҙа шыуалар, йәйен – Ниселә, тирмән быуаһында һыу инәләр, балыҡ ҡармаҡлайҙар, еләккә йөрөйҙәр.

Бына шулай күңелле генә йәшәп ятҡанда, Бөйөк Ватан һуғышы башлана. Запаста торған атаһын, Ниғәмәтйән Шакировты, шундуҡ Ҡыҙыл Армия сафына саҡыралар. Тәүилдең дә ғәмһеҙ үҫмер сағы шуның менән тамамлана.   Бөтә ауыр крәҫтиән хеҙмәте быуыны ла нығынмаған Тәүилгә һәм әсәһе Миңлебәҙәргә төшә. 1943 йылдың октябрендә Тәүилгә лә повестка килә. 18 йәше тулырға 5 ай ғына ҡала, ул 10-сы класта ғына уҡыған була. Тәүилде һәм башҡа хәрби хеҙмәткә саҡырыусыларҙы Туймазы ҡалаһына 113-сө Башҡорт кавалерия дивизияһы нигеҙендә төҙөлгән 9-сы запастағы кавалерия полкына ебәрәләр. Бында улар дүрт ай дауамында строевой һәм кавалерия буйынса ныҡлы әҙерлек үтә. Уҡыуҙан һуң Тәүил Шакиров генерал-лейтенант Крюков етәкселегендәге 2-се гвардия кавалерия корпусының 3-сө гвардия кавалерия дивизияһының 12-се полкына ебәрелә.

1944 йылдың 20 июлендә генерал Крюков корпусы һәм уға беркетелгән танк корпусына Көнбайыш Буг йылғаһын форсировкалау һәм Польшаны немецтар аккупацияһынан азат итеү  бурысы ҡуйыла. Тап Көнбайыш Буг йылғаһының көнсығыш ярында Тәүил Шакировтың яу юлы башлана ла инде.

Өфө ҡалаһының Иҡтисад лицей-интернатында Баш­ҡортостан тарихы һәм мәҙәниәте, Тормош һа­баҡтары предметтары буйынса республика олимпиадаһы булып үтте.

 Йыл һайын үткәрелгән был олимпиадала Малаяҙ башҡорт гимназияһының 9-сы класс уҡыусыһы Ләйсән Шәрәфетдиноваға  район намыҫын яҡлау бурысы йөкмәтелде, һәм ул һынатманы. Көсөргәнешле, мәртәбәле   ярышта ул “призер” исемен яуланы. 

Олимпиадала рес­публикабыҙҙың барлыҡ райондарынан да килгән 8-9-сы  класс уҡыусылары көс һынашты, Тыуған илебеҙҙең  тарихы, мәҙәниәте буйынса үҙҙәренең белемдәрен күрһәтте.   Тәүге этапта викторина һорауҙарына яуап  булһа, икенсеһендә билет   алып, ундағы ике һорауға   яуап биреү булды. Беҙҙең Ләйсән икеһендә лә һынатманы – матур, дөрөҫ, тулы яуаптар бирҙе.

 Ләйсән – сығарылыш класс  уҡыусыһы.   Алда торған имтихандарҙа уға уңыштар теләйбеҙ.  Аҡ юл һиңә, Ләйсән!

Тамашасыларҙы һәм конкур­сант­тарҙы сәләмләп, Рәсәй Эске эштәр министрлығының Салауат районы буйынса бүлек начальнигы Азат Ғәйнетдинов сығыш яһаны. Ул полицияның барлыҡҡа килеү тарихы менән таныштырҙы, шулай уҡ бүлектең бөгөнгө хәле тураһында бәйән итте. Район хакимиәте башлығы урынбаҫары Владислав Килдейәров     фестивалдә ҡатнашыусыларға уңыштар теләне. 

Республиканың төрлө төбәктәренән был конкурсҡа йыйылған эске эштәр бүлеге коллективтары БР Эске эштәр министрлығының Мәҙәниәт үҙәгенән килгән мәртәбәле жюри ағзаларына һәм тамашасыларға бай концерт программаһын тәҡдим итте. 

Таймый ауылында “Реаль эштәр” көнөндә балалар өсөн байрам ойошторолдо.

Ул “Берҙәм Рәсәй” партияһының “Реаль эштәр” проектына ярашлы бүленгән 100 мең һум аҡсаға алынған балалар майҙансығында үтте. Был көндө уйын майҙансығының тирә-яғы ҡарҙан таҙартылды. Сараны үткәреү урыны флагтар, шарҙар менән биҙәлде, ҡатнашыусыларға байрам табыны әҙерләнде. Ойоштороу эшендә Таймый ауыл хакимиәте, мәҙәниәт йорто хеҙмәткәрҙәре әүҙемлек күрһәтте.

Балалар байрамы ауыл биләмәһе башлығы Ильяс Минһажевтың ҡотлауы һәм район Советы депутаты, төп бағыусыбыҙ Илдар Заһиҙуллиндың сәләмләү һүҙҙәренән башланды. Сарала балалар һәм өлкәндәр ҡатнашты.

Күңелле старттар ике урында үтте. Ике команда үҙ-ара ярышһа, башҡалар балалар майҙансығында уйнаны, бейене. Байрам сәләмәтлек өсөн файҙалы булды, яҡшы кәйеф бүләк итте. Һуңынан балаларға тәмле күстәнәстәр таратылды, улар шулай уҡ сәй һәм ҡоймаҡ менән дә һыйланды.

Ябай ауыл малайының Мәскәүҙә юғары уҡыу йорто бөтөп, ҡабатланмаҫ халыҡсан образдары аша башҡорт театры сәнғәтен ил кимәленә күтәреүе данлы Салауат төйәгенең таланттарға бай булыуын йәнә иҫбатлай. Күренекле актер Хәмит Яруллинға 25 февралдә 81 йәш тулған булыр ине. Ләкин арҙаҡлы яҡташыбыҙ былтыр июндә арабыҙҙан китте.

Уның Малаяҙҙа район мәҙәниәт йортонда үткән Хәтер кисәһенә бик күп халыҡ йыйылғайны. Өфөнән ҡыҙы Гөлнара Яруллина, Мәсетленән бер туған апаһы Гөлфаруан Ғәләева, бер туған ағалары-апаларының балалары: Малаяҙҙан Урал Әхтәров, Өфөнән Финзира Хәйрисламова, Рәйсә Ильясова, Ҡыйғынан Аймара Нуруллина, Ахундан Альмира Исхаҡова, Зөлхиә Әхтәмова, Нурислам Мөхәмәтшин, Сәмғиә, Ләмғиә һәм еңгәһе Мәҙинә  Яруллиналар ашҡынып килгәйне.   М. Ғафури исемендәге Башҡорт дәүләт академия драма театры артистары Әхәт Хөсәйенов, Светлана Хәкимова ла актерҙың Хәтер кисәһендә ҡатнашты.

Кисәлә Хәмит Яруллиндың тормош һәм ижад юлын яҡтыртҡан “Ҡаратау шоңҡары” тип аталған документаль фильмдың премьераһы күрһәтелде. Был фильмды Зөһрә Бураҡаеваның сценарийы буйынса “Башҡортостан” киностудияһы режиссеры Радик Килмәмәтов актер һәм уның ҡатыны, Башҡортостандың дәүләт халыҡ бейеүҙәре ансамбле солисткаһы Зилара Әйүпованың иҫән сағында төшөргән. Ҡыҫҡа ғына документаль кинокартина аша арҙаҡлы яҡташыбыҙ тураһында күпте белергә мөмкин. Хәмит (Хәмиҙулла) 16 балалы ғаиләлә 15-сеһе булып үҫкән. Атаһы Ғатаулла районда тәүгеләрҙән булып урман хужалығын ойоштороусы ла, оҫта тимерсе лә булған. Фильмда сәнғәт әһеленең бар тормош юлы, ижади эшмәкәрлеге сағыла. Ул тыуған ауылы Ахунда төшөрөлгән. Режиссер Радик Рәмил улы әйтеүенсә, Хәмит Яруллин менән ул 1995 йылдан бирле таныш. Шуға  фильм төшөрөү тураһында күптәнге  ниәтен бер нисә йыл элек ғәмәлгә ашырған. Үкенескә күрә, Хәмит ағай ғына иҫән сағында уны тулыһынса ҡарай алмай китеп барҙы.

Район прокуратураһы сауҙа ойошмаларында алкоголь һәм составындағы спирты булған продукцияларҙың әйләнеше өлкәһендәге ҡануниәттең үтәлешен тикшереп, байтаҡ етешһеҙлектәр тапты.

Икенсе Иҙелбай ауылында шәхси эшҡыуарҙың “Айһылыу” магазинында һатыуҙа тейешле лицензияһыҙ һәм яраҡлылыҡ сертификатһыҙ виски булыуы асыҡланды. Таймый ауылында “Дина” ЯСЙ-һы магазинында, алкоголь продукцияһын һатыуға лицензияның ваҡыты үтеүгә ҡарамаҫтан, унда шарап, коньяк һ.б. ҡеүәтле  эсемлектәр, срогы сыҡҡан һыра һатылған. Шулай уҡ Ахун ауылындағы “Ҡаратау” ЯСЙ-ның – “Мир”, Таймыйҙа “Атау” йәмғиәте магазиндарында ла ҡулланыу ваҡыты уҙған һыра һатылыуы фашланды.

Бынан тыш, Мәсетле ауылындағы “Юлдаш – 1” йәмғиәте һәм Мөрсәлимдә “Старт – 1” ЯСЙ-һы  шәхси магазиндарында алкоголь продукцияһын һатыу тураһында тулы мәғлүмәт булмай сыҡты.

Тикшереү һөҙөмтәһе буйынса түбән сифатлы продукция һатыуҙан алынды. Район прокуратураһы ойошма етәкселәре һәм шәхси эшҡыуарҙарға асыҡланған етешһеҙлектәрҙе бөтөрөү тураһында 6 күрһәтмә бирҙе. Ғәйеплеләргә ҡарата РФ КоАП-ның 14.1-се статьяһының 2-се өлөшө (эшҡыуарлыҡ эшмәкәрлеген лицензияһыҙ алып барыу) буйынса 2 административ эш ҡуҙғатылды. 

 

Прокуратура тәүлек әйләнәһенә кешеләр булған учреждениеларҙа тикшереү үткәреп, уларҙа янғын хәүефһеҙлеге буйынса талаптарҙың боҙолоуын асыҡланы.

Әлкә урта мәктәбе интернатында тышҡы янғын хәүефһеҙлеге һыу тәьминәте ҡоролмаһы һәм уға барыу юлы ҡарҙан таҙартылмаған. Был янғын һүндереү техникаһына һыу алырға инеү өсөн ҡаршылыҡ тыуҙыра. Арҡауыл урта мәктәбе интернатында төҙөк түгел ут һүндергестәр (огнетушитель) ҡулланылған.

Дыуан күп профилле колледжының Малаяҙ ауылындағы филиалында эвакуация сығыу урындары ишектәренең ҡаршылыҡһыҙ асылыуы тәьмин ителмәгән.Тикшереү мәлендә филиалда ут һүндергестәр булмай сыҡты, улар ҡабат тултырыу өсөн ебәрелгәйне.

Лағыр ауылындағы VII төрҙәге Боксит махсус (коррекция) дөйөм белем биреү мәктәп-интернатындағы янғын хәүефһеҙлеге буйынса яуаплы кеше уҡытылмаған булған.

“Газпромтрансгаз Өфө” ЯСЙ-ның Арҡауыл ЛПУ-һы ятағындағы янғын щитына бөтә кәрәкле ҡорамалдар ҡуйылмаған. Малаяҙ үҙәк район дауаханаһы һәм уның Татар Малаяҙындағы инфекция бүлексәһендә автоматик янғын сигнализацияһы төҙөк түгел көйө торған.

Асыҡланған етешһеҙлектәрҙе бөтөрөү өсөн атап үтелгән ойошма етәкселәренә прокуратура 6 күрһәтмә индерҙе.